KARTA KATALOGOWA

 

Wstęp

Przedmiotem niniejszej Informacji Technicznej są urządzenia ochrony zwierząt UOZ-1.  W dokumencie przedstawiono krótki opis zasady działania urządzeń, ich budowę oraz podstawowe parametry.

Przeznaczenie

Urządzenia UOZ-1 przeznaczone są do instalowania przy szlakach kolejowych i mają za zadanie przeciwdziałać migracji zwierzyny (płowej: jak sarny, jelenie i łosie oraz dziki i lisy) przez tory kolejowe w czasie przejazdu pociągu.

Celem instalowania urządzeń jest ograniczenie negatywnych skutków kolizji dzikich zwierząt z pociągami poprzez podniesienie bezpieczeństwa ruchu pociągów, zminimalizowanie śmiertelności zwierząt oraz zmniejszenie liczby uszkodzeń taboru i wynikających z tego opóźnień - przy jednoczesnym zapewnieniu pełnej swobody przemieszczania zwierząt w obszarach ich bytowania (żerowania i rozrodu).

Zakres stosowania

Urządzenia przeznaczone są do instalowania na liniach kolejowych o prędkościach do 200 km/h w stałych miejscach migracji zwierząt. Nie ma technicznych przeciwwskazań do stosowania ich na liniach o prędkościach do 250 km/h,  jedynym ograniczeniem mogą być regulacje związane z ochroną życia ludzi. W zależności od potrzeb mogą być montowane na krótkich obszarach długości 400-500 m (ochrona typu punktowego) lub długich -  o długości nawet do kilkudziesięciu kilometrów w dużych kompleksach leśnych - (ochrona typu ciągłego). Naturalną barierą ograniczającą stosowanie urządzeń UOZ jest gęsty ruch pociągów ze stałym czasem następstwa wynoszącym 5 lub mniej minut (linie kolejowe w obszarach dużych aglomeracji).

Zasada działania

Działanie urządzeń UOZ-1 polega na emitowaniu sygnałów akustycznych (sekwencji ostrzegawczych) wykorzystujących istniejący u zwierząt mechanizm uwarunkowanego genetycznie lęku przed naturalnymi drapieżnikami i niebezpieczeństwami. Sygnały te są emitowane przez urządzenia UOZ-1 przez określony czas, tuż przed przejazdem pociągu. Zastosowanie urządzeń UOZ-1 nie narusza postanowień ustawy o ochronie przyrody, dotyczących zakazu straszenia i płoszenia dzikich zwierząt. Do budowy sekwencji akustycznych stosowane są wyłącznie dźwięki naturalnie występujące w przyrodzie i emitowane z naturalną głośnością.

Sekwencje dźwiękowe zostały opracowane przez pracowników naukowych Instytutu Badawczego Leśnictwa w Warszawie, specjalizujących się w problematyce behawioryzmu dużych zwierząt. Są skonstruowane w taki sposób, aby wyeliminować efekt przyzwyczajenia się zwierząt do emitowanych sygnałów ostrzegawczych. Obecność siedlisk gatunków chronionych nie stanowi przeciwwskazań do stosowania urządzeń UOZ-1.

Budowa i działanie 

Kompletny system ochrony zwierząt składa się z urządzeń przytorowych UOZ-1 oraz współpracujących z nimi modułów sterująco-kontrolnych MDS-UOZ, zainstalowanych w kontenerach samoczynnej blokady liniowej lub specjalizowanych kontenerach KUOZ. Urządzenie przytorowe są instalowane na stałe, na fundamencie betonowym, posadowionym przy torze, w linii słupów trakcyjnych, naprzemiennie co ok. 70 m (mierzone wzdłuż osi torów). Przytorowe urządzenia UOZ-1 należące do jednego punktu ochrony zwierząt są połączone między sobą oraz z współpracującym z nimi modułem diagnostyczno-sterującym MDS-UOZ systemem światłowodowej łączności przewodowej. Zasilanie urządzeń przytorowych UOZ-1 odbywa się drogą kablową z najbliższego kontenera KUOZ lub kontenera sbl, napięciem separowanym 230V 50Hz z podtrzymaniem napięcia zasilania na okres 2 godzin lub bez podtrzymania napięcia (w zależności od lokalnych wymagań). Urządzenie przytorowe jest przystosowane zarówno do uziemienia jak i do połączenia z elementami uszynienia grupowego, wykorzystującego tyrystorowe zwieracze wielokrotnego działania, wyrównującymi potencjał obudowy UOZ-1 z potencjałem szyny jezdnej.

Aktywowanie urządzeń przytorowych odbywa się na podstawie uzyskanych z kolejowego systemu sterowana ruchem informacji o lokalizacji pociągów, zbliżających się oraz przejeżdżających przez obsługiwany obszar ochrony. Niezbędne informacje dotyczące przejazdu pociągów przez tory stacyjne oraz na przyległych szlakach są przekazywane poprzez moduł komunikacyjny stacyjnych urządzeń srk MDS-UOZ-SPS, drogą kablową (miedzianą lub światłowodową), do modułów diagnostyczno-sterujących MDS-UOZ, zamontowanych w kontenerach KUOZ lub kontenerach sbl.

W celu uzyskania właściwego (precyzyjniejszego) działania systemu w szczególnych przypadkach, a także dla zapewnienia autonomicznego działania systemu UOZ (bez powiązania a systemem srk), stosuje się dodatkowo zamontowane w torze, w odległości 1500-2000m od obszaru ochrony, czujniki koła, wykrywające zbliżający się pociąg oraz określające jego prędkość. Urządzenia zainstalowane są w szafce przytorowej RUOZ CK.

Urządzenia wyposażone są w system diagnostyczny pozwalający zdalnie wykrywać i lokalizować wszelkie nieprawidłowości pracy. Szczegółowa informacja o lokalizacji i rodzaju uszkodzenia jest pokazywana na ekranie dotykowym modułu diagnostyczno-sterującego MDS-UOZ w kontenerze oraz sygnalizowana w module diagnostycznym MD-UOZ w lokalnym centrum sterowania (LCS-CUiD). Urządzenia wyposażone są także w system ochrony przeciwwłamaniowej reagujący na próby demontażu lub zniszczenia obudowy. W razie wykrycia próby zniszczenia lub włamania wszystkie urządzenia należące do jednej grupy ostrzegania emitują przez 90 sekund akustyczny sygnał alarmowy, a informacja o włamaniu przesyłana jest do kontenera sbl i dalej do lokalnego centrum sterowania (LCS-CUiD).

Szczegółowe informacje dotyczące projektowania, montażu i serwisowania elementów systemu znajdują się w Dokumentacji Techniczno-Ruchowej (DTR) urządzeń ochrony zwierząt na linii kolejowej.